Çocuklar 1 yaş itibariyle bağımsız hareket etmek isterler. Artık dünyayı keşfetmişler, belirsizlikleri gidermişler, kaygıları azalmıştır. Özellikle bağımsız hareket etme 2 yaş dönemi ile baskınlık göstermektedir. Yemek yemeyi, giyinmeyi, istediği şeyi almayı kendileri yaptıklarında daha yeterli hissediyorlar. Bu bakımdan bağımsızlık kazanmaları için de önemli bir durum aslında.. Bu sebeple bu dönemde verilen görevler keyifli hissettirdiği için kazanım açısından da geliştirici olmaktadır. 

Çok küçük yaşlarda başlayan bağımsız yapma ve görev edinme isteği daha sonra oluşacak sorumluluk kavramı açısından çok önemlidir. Çocuklar sorumluluklar konusunda ne kadar erken ve yoğun teşvik edilirlerse büyüdükçe sorumluluklarını kabul etmek ve yerine getirmek onlar için o kadar kolay olacaktır. Ailelerden en sık duyduğumuz cümleler: Hocam yatağını toplamıyor, çantasını hazırlamıyor, kıyafetlerini kirliye atmıyor.. Bu sorumluluklar yaklaşık  6-  yaşlarında görmeyi beklediğimiz sorumluluklar ancak aileler 6-7 yaşa kadar hatta çoğu zaman daha ileri yaşlara kadar bu sorumlulukları çocuklarına vermedikleri için daha sonra yakınıyorlar. O yaşa kadar söz konusu işler birileri tarafından halledildiği için çocuk bunun kendi sorumluluğunda olduğunu bile düşünmüyor bunu yük olarak görüyor. Bu sebeple çoğu zaman çocukların “yapmak zorunda mıyım” gibi söylemlerini işitiyoruz. Yapmak zorundaydın ancak bu zaman kadar ailen duygusal gerekçelerle senden bu görevi aldılar, senin yerine tamamladılar ancak artık iş başa düştü sıra sende dediğimizde tepki ile karşılaşıyoruz. Bu sebeple çocuklara kendi yaş döneminin sorumluluklarının kazandırılması onlar için çok önemli. Peki nedir bu yaş dönemi sorumlulukları?

2-3 Yaş

*Oyuncakları kutuya toplamak
*Kitapları dizmek
*Kirli kıyafetleri sepete atmak
*Ufak getir götür işlerini yapmak

4-5 Yaş

*Evcil hayvan beslemek/ Çiçek sulamak
*Yere dökülen sıvıyı temizlemek
*Yatağını / odasını toplamak
*Sofra kurmak ve toplamaya yardım etmek

6-7 Yaş

*Bulaşık makinesini yerleştirmeye yardım etmek
*Temiz çorapları eşlemek
*Eksikleri doldurmak
*Çöpleri atmak

8-9 Yaş

*Bulaşık makinesini doldurmak
*Mobilya tozlarını almak
*Market alışverişini yerleştirmeye yardım etmek
*Yemek yapımına yardım etmek

10-11 Yaş

*Halıyı süpürmek
*Basit bir yemeği gözetimle yapmak
*Çamaşırları yerleştirmek
*Tam bağımsız sofra kurmak ve toplamak

12 Yaş ve Üstü

*Temizlik yapmak/ Çamaşır yıkamak
*Alışveriş listesi hazırlamak
*Sökülenleri dikmek/ Ütülemek
*Küçük kardeşin bakımına destek vermek

• Her yaş gurubunda kendi yaşından önceki yaş döneminin sorumluluklarını da yerine getirmesini beklemeliyiz. 

Uzm. Klinik Psikolog Nilay E. DİRİSAĞLIK UZUN

Kaynak: 

Araptarlı, N. 2021. Çocuklarda Sorumluluk. https://psikologmerkezi.com/uzman/nihal-araptarli/blog/cocuklarda-sorumluluk 

MACKENZİE, Robert J. (2000) ""Çocuğunuza Sınır Koyma"", HYB Yayıncılık, Ankara SELÇUK, Ziya; GÜNER, Nedret (2000) ""Sınıf İçi Rehberlik Uygulamaları"", Pegem Yayıncılık, Ankara YAVUZER, Haluk(1996) ""Çocuk Eğitimi El Kitabı"", Remzi Kitabevi, İstanbul BLUESTEİN, Jane (2000) ""Ana Babaların Yapması ve Yapmaması Gerekenler"", HYB Yayıncılık, Ankara